Uchwałą z dnia 16 maja 2019r. /III CZP 109/18/ Sąd Najwyższy rozwiał wątpliwości dotyczące przedawnienia roszczenia właściciela gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości znacznie przewyższającej wartość działki.
Zgodnie z treścią przepisu art. 231 § 2 k.c. właściciel nieruchomości zabudowanej przykładowo urządzeniami przesyłowymi takimi jak rurociągi czy linie energetyczne ma możliwość żądania, aby przedsiębiorstwo przesyłowe, które wybudowało te urządzenia nabyło od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem, w sytuacji gdy wartość urządzeń w znacznym stopniu przekracza wartość nieruchomości /w analogicznej sytuacji roszczenie o przeniesienie własności działki przysługuje także przedsiębiorstwu przesyłowemu- jeśli w chwili budowy było w dobrej wierze- art. 231 § 1 k.c./.
W praktyce istniały rozbieżności co do tego, czy roszczenie właściciela o tzw. „wykup” przedawnia się na zasadach ogólnych, tj. w terminie 6 letnim czy też nie przedawnia się w ogóle. Sąd Najwyższy rozstrzygnął to zagadnienie na korzyść właścicieli nieruchomości. W konsekwencji, pomimo iż przedmiotowe roszczenie ma bez wątpienia majątkowy charakter i jednocześnie brak jest konkretnej podstawy prawnej wyłączającej jego przedawnialność, zdaniem Sądu Najwyższego dostatecznie ważkie argumenty uzasadniają przyjęcie, iż roszczenie właściciela nie jest ograniczone czasowo.
Wśród nich Sąd Najwyższy wskazał między innymi fakt, iż wybór sposobu i terminu dochodzenia ochrony prawnej przez właściciela powinien być pozostawiony jego uznaniu. Dodatkowo zakres niedogodności polegającej na znoszeniu obciążenia nieruchomości budynkiem lub urządzeniem wzniesionym przez osobę trzecią jest zmienny. Wystąpienie z roszczeniem o „wykup” nieruchomości w odstępstwie czasowym od jej zajęcia może wynikać ze zmiany stosunków faktycznych i prawnych, aktualizujących potrzebę usunięcia niezgodności stanu prawnego i faktycznego danej nieruchomości.
Agata Kamińska
Aplikant Radcowski